DÖVİZ KURLARI İLE BORSA'NIN BAĞLANTISI ?

Küreselleşen dünyamızda ülkeler arası ödemeler için kullandığımız araca döviz denmektedir. Bir birim yabancı ülke parasının ise yerli para şeklinde ifade edilmesine döviz kuru denir. Döviz kurunu belirleyen iki temel unsur bulunmaktadır. Bunlar döviz arzı ve döviz talebidir. 

Bazı durumlar neticesinde döviz arzı ve talebinde artma ya da azalma gözlenebilir.

Bir ülkenin yapmış olduğu ihracat artarsa ülkeye döviz girişi artacağından, döviz arzı artacaktır. Aynı zamanda yurt dışından alınan yabancı para cinsinden borçların artması da döviz arzını arttırır. Döviz arzının artması kurun düşmesine sebep olur, böylece yerli para değer kazanır.

Tam tersi bir durumda ithalatın artması ve diğer ülkelerden alınan borçların geri ödenmesi gerektiğinde döviz talebinde artış olur. Böylece kur yükselir ve yerel para değer kaybeder. Aynı zamanda yurt içi ve yurt dışı faizler de döviz arz ve talebinin belirlenmesinde etkilidir.

Örneğin; Türkiye’de yurt içi faizlerin artmasıyla Türk lirasının getirisi artacağı için yerel para değer kazanacaktır. Yurt dışı faiz oranı artarsa döviz kuru yükselir ve Türk lirası değer kaybeder.

Enflasyon, döviz arz ve talebini etkileyen bir diğer unsurdur. Örneğin; enflasyon yükselirse Türk lirasına talep azalır ve azalan talep yerli paranın değerini düşürür. Kısacası fiyat istikrarının sağlanmadığı ekonomilerde yerli para değer kaybetme eğilimindedir.

Bir ülkenin parası ekonomisinin gücü ve büyüklüğüne göre değer kazanabilir. Enflasyon, cari açık, bütçe açığı, büyüme oranı sağlıklı olan ülkelerin para birimleri daha çok tercih edilir ve değer kazanır.

Borsa ise ticari mal ve değerli belgelerin alıcı ve satıcılar ile buluştuğu sanal bir ortamdır. Halka açık şirketlerin hisseleri, tahvilleri, bonolar, fonlar ve emtia denilen mallar ile işlem yapılmaktadır. Alıcının en yüksek, satıcının ise en düşük fiyatı belirlemesiyle arz ve talep oluşturulur. Arz artıp, talep azalırsa fiyat düşer, talep artar arz azalırsa fiyat yükselir.

Uzun vadede neden-sonuç ilişkisi döviz kuru ve borsa için aynı yönde birbirini etkilemektedir. Döviz kurundan borsa getirisine tek yönlü bir nedensellik ilişkisi bulunmaktadır. Döviz kuru, borsa getirisini etkiler ancak bunun tam tersi söz konusu değildir. Örneğin; Türkiye’de borsa endeksindeki değişimlerin sebebi %55 oran ile döviz kurundaki değişimlerdir.

Sermaye piyasalarında istikrar sağlanmadığı ya da yatırımcıların bilinçli bir şekilde yatırım yapmadığı zamanlarda döviz kuru ile borsa ilişkisi zayıflar. Şok kısa sürede sona ererse geçerliliğini de yitiriyor ancak şok uzun süre devam ederse, etkiler eşitleniyor.

Teknolojik gelişmeler ile para piyasaları, kurların ayarlanmasında daha etkin olmuştur. Firmalar için döviz yönetimi önemlidir çünkü borçların en karlı şekilde dengelenmesini sağlar. Döviz kurundaki değişmelerden makroekonomiler kadar firmalar da etkilenir. Özellikle, borsada aktif olan firmaların değerleri ve nakit akımları üzerinde döviz kuru değişiminin etkisi oldukça büyüktür.