MALİYET MUHASEBESİ VE YÖNETİM MUHASEBESİ NEDİR?

Muhasebe bir işletmedeki finansal nitelikteki olayları tanımlayan, kaydeden, sınıflandıran, özetleyen, raporlayan ve analiz eden, yorumlayan ve ilgili bilgi kullanıcılarına bilgi halinde sunan bir bilgi sistemidir. Muhasebe bilgi sistemi işletmenin genel durumu hakkında bilgi vermektedir.

Maliyet Muhasebesi ?

Yaşam döngüsü üretim ve tüketim üzerine kuruludur. Ürettikçe tüketir, tükettikçe üretiriz. Üretimin sağlandığı her ürünün, üretimi tamamlanıncaya kadar geçen sürede bir üretim maliyeti mevcuttur. Bu noktada devreye maliyet muhasebesi olarak adlandırdığımız sistem girer. Bir ürün ya da hizmetin maliyetini belirlemek için maliyet muhasebesinden yardım alırız.

Varlık, maliyet, gider, harcama ve hasılat, zarar gibi temel kavramlara sahip olan maliyet muhasebesi; maliyet türlerinin, oluşturulduğu yerler ve alakalı olduğu ürün veya hizmet cinsleri açısından belirlenmesi ve gözlenmesine imkân veren bir hesap ve kayıt sistemidir.

Varlık, işletmenin sahip olduğu ekonomik değerlerin tamamıdır. Maliyet, bir amaca ulaşmada katlanılan fedakarlıkların parasal tutarıdır veya ekonomik değeri sağlamak için elden çıkarılan ekonomik değerler toplamına denir. 

Gider, belirli bir dönemde öz kaynaklardaki azalmalar ile ekonomik değerlerde meydana gelen azalmaları tanımlar.

Harcama, bir borcu ödemek, bir varlık satın almak veya hizmetten yararlanmak için yapılan ödeme ve borçlanmaları ifade eder. 

Gider ile harcama aynı anlamı taşımaz. Hasılat, varlıkların amaçlı olarak kullanılması sonucu oluşur, kârı olumlu etkileyen brüt ekonomik faydalardır. Zarar ise varlıkların amaçsız kullanımı sonucu oluşur, gereksiz yere tüketilen varlıkları ve aşırı harcamaları ifade eder.

Farklı teknik ve yöntemler ile her işletme kendi maliyet muhasebesi sistemini oluşturur. Üretim işletmelerinde maliyet muhasebesinin ana konusu gider merkezleri, üretim işlemleri ve mamul maliyetleridir. 

Ticaret işletmelerinde ise odak nokta pazarlama işlevleri, satış bölgeleri, alıcılar, mamuller, sipariş hacimleri ve satış elemanları ile ilgili maliyetlerdir.

Maliyet muhasebesinin temel amaçları arasında mamullerin maliyetini belirlemek, maliyet kontrolünü sağlamak, planlama yapılmasına yardımcı olmak ve özel yönetim kararlarında yardımda bulunmak gösterilebilir.

Yönetim Muhasebesi ?

Yönetim muhasebesinin kullanılma aşamasında finansal muhasebenin sağladığı veri ve bilgiler bazı karar süreçleri için yararlanılmak üzere kullanılır.

Genel tanımı ile, geçmişte meydana gelen sonuçlar ile gelecekte meydana gelebilecek sonuçların tarafsız olarak ölçü ve verilerini sağlar. 

İşletmeler ve diğer kuruluşların yönetiminde, muhasebe ve finansal verilerin ne şekilde kullanılacağı konusunda hakimdir.

İşletme yöneticilerine, işletme yönetimindeki kararlarında gerekli olan veri ve bilgileri düzenler, yorumlar. İş programı ve yıllık bütçe uygulaması ile denetimi sağlayan muhasebe türüdür. 

İşlevlerini iki madde altında belirtebiliriz. İşletmenin planlama çalışmaları için, planda görevli olan kişilerin sorumluluk ve yetkilerini belirler. Yürütme ve denetim faaliyetlerindeki kararların sağlanması için gerekli olan bilgilere doğru ve zamanında ulaşılmasını sağlar.

Yönetim muhasebesi, işletme amaçları ile işletme bünyesindeki çalışanların amaçlarını bir araya getirir, böylece işletmenin verimliliği artar. 

Yönetimin amaçlarını dikkate alır. Yönetim amaçları, iş hacmini yükseltmek, maliyeti azaltmak kârı yükseltmek gibi konuları içerebilir. 

Yönetim muhasebesinin dört adet ilkesi bulunmaktadır. 

• Gelecekle ilgili olma ilkesi, işletmenin geleceği ile ilgilidir. Finansal muhasebedeki veri ve bilgileri yorumlayıp tahminlerde bulunur. 

• Yönetim kararları için seçenekler arasında seçim yapma olanağı sağlama ilkesine göre, yönetim muhasebesi, yöneticinin gelecekle ilgili kararlar vermesini kolaylaştırır. Yönetimle ilgili en etkili kararlar seçenekler içinde en iyisinin seçilmesidir.

• Bağımsızlık ilkesine göre, yönetim muhasebesi işletmenin ihtiyaçlarına karşı duyarlıdır ve finansal muhasebenin aksine daha bağımsızdır, diğer bilim dalları ve teknikleri ile etkileşim içindedir.

•  Uyumluluk ilkesine göre yönetim muhasebesi, işletmenin farklı bölümlerindeki çalışmaları zamanlı ve mantığa uygun değerlendirir, bölümlerin uyum içinde olmalarını sağlar.